Is een digitale handtekening rechtsgeldig?

Al enkele decennia vindt er steeds meer online plaats. Door COVID-19 is dat natuurlijk alleen maar toegenomen. Overeenkomsten worden bijvoorbeeld lang niet meer altijd “nat” getekend (met pen en papier). Een handtekening is natuurlijk een goed bewijs dat je akkoord gaat met wat er in een overeenkomst staat. Hoe zit dat met een digitale handtekening? Is die ook rechtsgeldig?

Een klein lesje verbintenissenrecht

Volgens het recht komt een overeenkomst tot stand doordat een aanbod wordt aanvaard. Denk bijvoorbeeld een arbeidsovereenkomst die wordt getekend. De werkgever biedt bepaalde voorwaarden aan, en als de nieuwe werknemer daarmee akkoord gaat, dan ondertekent hij de arbeidsovereenkomst.

Een overeenkomst hoeft echter lang niet altijd schriftelijk te zijn. Je kan ook iets mondeling overeenkomen, of zelfs met een gebaar. Bijvoorbeeld de vraag of je een keer het snowboard van je vriend(in) mag lenen, waarbij je vriend(in) ja antwoordt, is ook al een overeenkomst.

Soms is een overeenkomst op papier, die door beide partijen wordt ondertekend, wel het fijnst om te hebben. Je hebt op deze manier bewijs dat beide partijen daadwerkelijk akkoord zijn gegaan. Wat nu als je digitaal een overeenkomst sluit, waarbij je digitaal ondertekent?

Natte handtekening vs. digitale handtekening

De overeenkomst tussen een natte handtekening en digitale handtekening is dat beide soorten altijd rechtsgeldig zijn. Het maakt dus niet uit of je in levende lijve een overeenkomst tekent, of digitaal. Beide soorten tonen aan dat je akkoord bent gegaan.

Maar… dan het verschil. Het verschil tussen een natte handtekening en digitale handtekening, is dat een natte handtekening (bijna) altijd bewijst dat je akkoord bent gegaan, terwijl dat voor een digitale handtekening niet altijd het geval is. Er zijn namelijk drie manieren om een digitale handtekening te zetten, met elk een eigen bewijskracht. De bewijskracht van een digitale handtekening geeft aan in hoeverre je de handtekening mag vertrouwen.

Soorten digitale handtekeningen

In de wet wordt een digitale handtekening een elektronische handtekening genoemd. Voor het gemak neem ik dit begrip nu over. De soorten elektronische handtekeningen zijn de volgende:

1. “Gewone” elektronische handtekening. Een klassiek voorbeeld is dat je een handtekening zet op een stuk papier, deze inscant of hier een foto van maakt. Deze plak je vervolgens onder een overeenkomst et voila: de overeenkomst is ondertekend. Zo’n handtekening is echter makkelijk te vervalsen. Hierdoor heeft het weinig bewijskracht. Wanneer de wederpartij de handtekening in twijfel trekt, ligt de bewijslast bij de ondertekenaar (de ondertekenaar moet bewijzen dat hij de handtekening heeft gezet).
2. Geavanceerde elektronische handtekening. Dit soort komt al heel wat meer bewijskracht toe. Alleen als de wederpartij concrete aanwijzingen heeft dat de handtekening van de ondertekenaar nep is, moet de ondertekenaar bewijzen dat de handtekening niet nep is. Er is sprake van een geavanceerde elektronische handtekening wanneer:
   • deze op unieke wijze aan de ondertekenaar is verbonden;
   • deze het mogelijk maakt de ondertekenaar te identificeren;
   • deze tot stand komt met middelen die de ondertekenaar onder zijn uitsluitende controle kan houden;
   • deze op zo’n manier aan het elektronische bestand waarop zij betrekking heeft is verbonden, dat wijziging achteraf van de gegevens kan worden opgespoord.
3. Gekwalificeerde elektronische handtekening. Dit soort is in feite een geavanceerde elektronische handtekening. Wat het gekwalificeerd maakt, is dat de handtekening is gebaseerd op een gekwalificeerd certificaat. Zo’n certificaat is een elektronische bevestiging die gegevens voor het verifiëren van een elektronische handtekening met een bepaalde persoon verbindt en de identiteit van die persoon bevestigt. De gekwalificeerde elektronische handtekening heeft dezelfde bewijskracht als een natte handtekening. Trekt de wederpartij deze handtekening in twijfel? Dan moet hij bewijzen dat de handtekening niet echt is.

Wil jij volledige zekerheid hebben over jouw en/of de handtekening van de wederpartij, dan kun je het best een gekwalificeerde elektronische handtekening zetten. Er zijn maar een paar bedrijven door de overheid gecertificeerd om zo’n handtekening te laten zetten. Een voorbeeld is Aangetekend Mailen. De rest van de lijst vindt je hier.

Conclusie

Je kunt prima even je handtekening inscannen, of via Adobe een overeenkomst ondertekenen. De overeenkomst is dan gewoon geldig. Wil je echter problemen voorkomen (dus dat een handtekening in twijfel wordt getrokken), dan kun je het best zorgen dat je een gekwalificeerde elektronische handtekening zet. Aanvullende tip: Zorg dan ook altijd dat je de overeenkomst in zijn geheel gelezen hebt. Als je namelijk een gekwalificeerde handtekening hebt gezet, is het moeilijk tegen te werpen dat je ergens niet van af wist, terwijl het toch echt in de overeenkomst stond…