Reels. Wil je een beetje gezien worden en bereik krijgen, dan zul je je tegenwoordig moeten conformeren aan deze filmpjes te maken, omdat Instagram hier voorrang aan geeft in haar algoritme. Reels bestaan natuurlijk niet alleen maar uit beeld. Bij het maken van een Reel, zet je beeld kracht bij met muziek. Hoe zit het eigenlijk met muziekgebruik in Instagram Reels? Kan je als bedrijf alle muziek op Instagram gebruiken voor je Reels?
Even een recap: Facebook heeft Instagram overgenomen, en zijn nu één en hetzelfde bedrijf (Meta heet het sinds kort).
Bij het maken van een reel kun je als bedrijf gratis gebruik maken van de geluidencollectie van Meta (zijn de woorden van Instagram Helpcentrum). Ofwel: je mag de audio voor commerciële doeleinden gebruiken. Je kunt deze geluidencollectie vinden door in de Reels-camera op het audiopictogram te tikken.
Wellicht ben je een keer gaan zoeken naar je favoriete liedje van het moment om toe te voegen aan je Reel, maar kon je die niet vinden in de collectie. Dit komt omdat de muziek dan niet gelicentieerd is. Ofwel: Instagram/Facebook/Meta heeft kort gezegd geen toestemming van de artiest om de muziek (of het geluid) te (laten) gebruiken.
Wat kun je dan doen als je tóch je favoriete track wil gebruiken? Je kunt, als iemand anders deze track heeft gebruikt, de audio van deze Reel opslaan en later zelf gebruiken. Of je kunt zelf audio toevoegen aan een Reel. Je hoeft de track alleen maar tijdens het opnemen van je Reel af te spelen via een andere device, en je kunt het gebruiken. En anderen kunnen het dan óók weer gebruiken. Maar of dit mag…
Even tussendoor: Wellicht een unpopular opinion, maar juridisch gezien is er niet zo veel mis met de geluidencollectie van Facebook. Dat Instagram/Facebook/Meta een licentieovereenkomst heeft gesloten met de artiest, geeft alleen maar aan dat de artiest er (waarschijnlijk) voor betaald krijgt dat zijn muziek gebruikt mag worden. Artiesten horen ook hun vergoeding te krijgen voor het werk dat ze hebben gemaakt. Wel zo fair toch?
Wat nu als je toch zelf audio toevoegt aan je Reel die niet in de geluidencollectie van Facebook staat? Of als je audio gebruikt die een ander heeft toegevoegd? Dan maak je (hoogstwaarschijnlijk) een auteursrechtinbreuk. Je hebt immers nooit toestemming gehad de muziek te gebruiken. Een auteursrechtinbreuk betekent dat de kans bestaat dat er een sommatiebrief op je (digitale) matje valt.
Dat je ongelicentieerde muziek kán gebruiken, of zelf muziek of andere audio kán toevoegen, betekent niet automatisch dat het juridisch gezien mag! Ohja, en als je zelf audio toevoegt, komt jóuw accountnaam in de Reel te staan. Je bent dus te herleiden als inbreukmaker!
Twijfel je over of die toffe audio die je hebt gevonden, wel gelicentieerd is? Als je een Reel (of Story/Verhaal) wil posten en muziek wil toevoegen, dan zie je – als het goed is – alleen de gelicentieerde muziek uit de geluidencollectie van Facebook. Deze muziek is royalty free – je hoeft er dus niets voor te betalen om het te gebruiken. Staat de audio of de muziek die je had gevonden of zelf hebt toegevoegd, er niet bij? Dan bestaat de kans dat je tegen onrechtmatig gebruik aanloopt.
In een eerder artikel over muziekgebruik in podcasts, vertelde ik al drie manieren om aan een licentie te komen, namelijk:
Te denken valt ook aan een abonnement op een catalogus van royalty free muziek, zoals Artlist of Epidemic Sound. Lees, wat je ook doet, wel altijd de voorwaarden van de licentie!
Er zit een wezenlijk verschil tussen business accounts en persoonlijke accounts. Persoonlijke accounts kunnen gewoon alle muziek toevoegen, zoals uit Spotify. Instagram geeft echter aan dat dit alleen voor persoonlijk, niet-commercieel gebruik is bedoeld. Heb je dus een persoonlijk account die je als bedrijf gebruikt, dan betekent dat niet dat je al die muziek mag gebruiken!
Misschien denk je: Wat een gedoe om licenties te verkrijgen. Misschien wil je er ook wel helemaal geen geld insteken. Hoe groot is het gevaar daadwerkelijk als je toch besluit ongelicentieerde muziek te gebruiken? Kun je daadwerkelijk een sommatiebrief op je deurmat krijgen? Ben je aansprakelijk als je dit doet?
Sinds 7 juni 2021 geldt nieuwe wetgeving op gebied van auteursrecht. Deze wetgeving is geïmplementeerd uit de nieuwe Auteursrechtrichtlijn (de “DSM”), die voor heel Europa geldt. In deze nieuwe wetgeving staat dat “een aanbieder van een online dienst voor het delen van inhoud”, zoals Instagram, moet zorgen dat zij een licentie verkrijgt van de betreffende artiest wanneer een gebruiker van Instagram muziek van die artiest heeft geüpload. Wanneer Instagram een licentie heeft verkregen, mogen alle gebruikers de muziek/audio gebruiken. Tenzij…
“die gebruikers op commerciële basis handelen of hun activiteit significante inkomsten genereert”
Dit betekent dat je de gelicentieerde muziek die op Instagram ronddoolt dus niet mag gebruiken als je een bedrijf hebt. (Voor de duidelijkheid: het gaat hier dus niet om de geluidencollectie van Facebook. Instagram heeft aangegeven dat je dit gewoon als bedrijf mag gebruiken.) Hoe weet Instagram dat je een bedrijf bent? Precies: doordat je een Business account hebt. Wat gebeurt er als je als bedrijf onrechtmatig muziek gebruikt? Instagram stuurt je dan een waarschuwing dat de muziek wordt gemute en/of Instagram haalt je hele video van het platform.
Richtsnoeren van de Europese Commissie van 4 juni 2021 geven aan dat je in ieder geval zelf toestemming moet hebben van de maker (een licentie moet kopen) als je óf op commerciële basis handelt én/óf significante inkomsten genereert uit de Reel. Ofwel: Wil je muziek gebruiken als bedrijf, dan moet je sowieso een licentie kopen/hebben. Anders ben je aansprakelijk voor de auteursrechtinbreuk die je maakt.
Niet alleen kan jij als bedrijf aansprakelijk zijn. Instagram kan ook aansprakelijk zijn.
De Auteurswet zegt in artikel 29c lid 2 dat een platform als Instagram aansprakelijk is voor een inbreuk, tenzij dit platform aantoont dat (1) zij zich naar beste vermogen heeft ingespannen om een licentie te verkrijgen, én dat (2) zij zich naar beste vermogen heeft ingespannen om er voor te zorgen dat muziek niet bruikbaar is als de artiest heeft aangegeven dat hij niet wil dat de muziek beschikbaar wordt, én dat (3) het platform na een melding door de artiest gehouden is de muziek direct te verwijderen wanneer de artiest kenbaar maakt dat hij niet wenst dat zijn muziek gebruikt wordt op het platform.
Het is niet bijzonder reëel dat Instagram altijd aan al bovenstaande drie punten voldoet. In dat geval zou Instagram dus aansprakelijk zijn voor de inbreuk die jíj als bedrijf hebt gemaakt. Wat dan kan gebeuren, is dat Instagram je Reel offline haalt.
Op 22 juni 2021 heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ) geoordeeld dat gebruikers van een platform zoals Instagram, die illegale content (zoals ongelicentieerde muziek) delen, zelf aansprakelijk zijn voor de inbreuk. Wat heel logisch is.
Aan de andere kant oordeelde het HvJ (in het licht van de E-commerce Richtlijn) dat een platform als Instagram alleen aansprakelijk is als zij er toe bijdraagt dat het publiek toegang tot illegale content wordt gegeven in strijd met het auteursrecht. Je kunt stellen dat dat het geval is. Je kunt namelijk gewoon je “eigen” audio opnemen (ofwel: ongelicentieerde muziek afspelen) terwijl je een Reel maakt. Daarmee wordt de audio meteen beschikbaar voor iedereen die jouw Reel ziet. Instagram biedt een hulpmiddel die het delen van illegale content bewust stimuleert. Bovendien hanteert Instagram een bedrijfsmodel die haar gebruikers (enigszins) aanspoort om beschermde content illegaal te delen. Zoals ik al schreef, is videocontent, waaronder Reels, op dit moment het allerbelangrijkst in het algoritme van Instagram.
De vraag is echter of de wetgeving en de rechtspraak ook voor bedrijven geldt. We zagen namelijk al dat de licentie die Instagram zou moeten regelen, helemaal niet geldt voor bedrijven. Je zou kunnen beredeneren dat Instagram dan niet aansprakelijk is, want ze zou sowieso al niet die licentie voor bedrijven hoeven te regelen. Aan de andere kant zou je kunnen beargumenteren dat Instagram een licentie zou moeten regelen voor zowel particulieren als bedrijven, want er wordt geen onderscheid gemaakt in het specifieke artikel(lid) dat over aansprakelijkheid gaat.
Als je naar het oordeel van het HvJ kijkt, zou je kunnen concluderen dat Instagram hoe dan ook aansprakelijk is, ongeacht of er sprake is van content van bedrijven of particulieren. In het oordeel wordt overigens ook nergens een onderscheid gemaakt tussen de groepen die content plaatsen.
Omdat de wetgeving nieuw is, zijn er over bovenstaand (ook op nationaal niveau) nog geen interpretaties en uitspraken van de rechter.
Als je geen toestemming hebt om muziek te gebruiken, dan maak je gewoon een auteursrechtinbreuk. Daar moet je voor opdraaien. Ofwel: een schadevergoeding betalen. Het maakt niet uit of Instagram wel of niet aansprakelijk is. Je blijft namelijk aansprakelijk. De aansprakelijkheid wordt niet verschoven. Het is vooral van belang voor de maker wie hij kan aanspreken.
Heb je een vraag als ondernemer/bedrijf ?
Stel ‘m gerust!
Misschien vind je deze blogs ook interessant:
Wekelijks al die handige juridische tips in je mailbox?
© 2021 – 2024 Diederich Legal – Alle rechten voorbehouden
Disclaimer – Privacyverklaring – Cookieverklaring
Fotografie: Ilse van Dijk, Reggy van Liempd, Loïs Smit & Sascha Brolman