Wat is een Creative Commons licentie?

Je hebt er vast ooit over gehoord of het ergens bij zien staan: een Creative Commons licentie. In deze blog vertel ik je alles wat je moet weten.

Wat is Creative Commons en wat houdt een licentie in?

Creative Commons is een Amerikaans project met als doel creatieve werken vrijer beschikbaar te stellen. Er zijn licenties in het leven geroepen die gratis te gebruiken zijn om mede dit doel te bereiken. wellicht vanzelfsprekend is dat je rechthebbende moet zijn van het werk waarvoor je een licentie geeft, en wanneer je dat niet bent, dat je toestemming hebt om een licentie te gaan hanteren.

Alle soorten licenties hebben in ieder geval het volgende gemeen:

• Een Creative Commons licentie is een open licentie: de licentie geldt voor iedereen.
• De licentie is niet-exclusief. Dit betekent dat de licentie niet exclusief voor één partij is.
• De licentie is vrij van royalty’s. Dit betekent dat je geen geld mag vragen wanneer iemand jouw werk met een Creative Commons licentie gebruikt.
• De licentie is eeuwigdurend – totdat het auteursrecht op het werk verloopt. Dat is wanneer de maker 70 jaar overleden is.
• De licentie geldt voor heel de wereld.
• De licentie kan niet ingetrokken worden.

Welke licenties zijn er?

Onderdelen van licenties

Elke licentie kan opgebouwd zijn uit één van de volgende elementen:

• Naamsvermelding / Attribution (BY): Je staat anderen toe om het werk waar jij auteursrecht op hebt te kopiëren, distribueren, vertonen, en op te voeren, en om afgeleid materiaal te maken dat op jouw werk gebaseerd is. Voorwaarde is dat je naam wel genoemd wordt.
• Niet-commercieel / non-commercial (NC): Je staat anderen toe om het werk waar jij auteursrecht op hebt te kopiëren, distribueren, vertonen, en op te voeren, en om afgeleid materiaal te maken dat op jouw werk gebaseerd is. Voorwaarde is mits je werk niet voor commerciële doeleinden gebruikt wordt.
• Geen afgeleide werken / no deritaves (ND): Anderen mogen je werk kopiëren, distribueren, vertonen en opvoeren mits het werk in de originele staat blijft. Het mag dus niet bewerkt worden.
• Gelijk delen / share alike (SA): Je staat anderen toe om van jouw werk afgeleid materiaal te maken onder de voorwaarde dat zij het onder dezelfde licentie vrijgeven als het originele werk.

De licenties zelf

Met bovenstaande elementen zijn er zes Creative Commons licenties:

1. CC BY:
   Het werk mag vrij gedeeld en bewerkt worden, ook commercieel, mits de naam van de rechthebbende genoemd wordt. Er moet ook aangegeven worden of het werk bewerkt is.
2. CC BY-SA:
   Het werk mag vrij gedeeld en bewerkt worden, ook commercieel, mits de naam van de rechthebbende genoemd wordt. Er moet ook aangegeven worden of het werk bewerkt is. Als de licentienemer het werk bewerkt, dan moet dezelfde licentie gehanteerd worden als voor het origineel.
3. CC BY-ND:
   Het werk mag vrij gedeeld worden, ook commercieel, mits de naam van de rechthebbende genoemd wordt. Het werk mag niet bewerkt worden.
4. CC BY-NC:
   Het werk mag vrij gedeeld en bewerkt worden, mits de naam van de rechthebbende genoemd wordt en mits het werk niet commercieel gebruikt wordt. Er moet ook aangegeven worden of het werk bewerkt is.
5. CC BY-NC-SA:
   Het werk mag vrij gedeeld en bewerkt worden, mits de naam van de rechthebbende genoemd wordt en mits het werk niet commercieel gebruikt wordt. Er moet ook aangegeven worden of het werk bewerkt is. Als de licentienemer het werk bewerkt, dan moet dezelfde licentie gehanteerd worden als voor het origineel.
6. CC BY-NC-ND:
   Het werk mag vrij gedeeld worden, mits niet commercieel en mits de naam van de rechthebbende genoemd wordt. Ook mag het werk niet bewerkt worden.

Hoe gebruik ik een Creative Commons licentie?

Wanneer je wil dat een bepaalde licentie op jouw werk van toepassing is, dan dien je dit te vermelden bij jouw werk. Ook dien je naar de licentie te linken, zodat iedereen weet wat hij met jouw werk mag doen. Voorbeeld is: “CC BY 4.0“

Voordelen

Wanneer je een Creative Commons licentie in gebruik gaat nemen, dan heb je de volgende voordelen:

• Een Creative Commons licentie biedt een duidelijke en gestandaardiseerde manier om aan te geven hoe een werk mag worden gebruikt, zonder dat elke keer apart toestemming aan jou moet worden gevraagd.
• Het bespaart kosten. Je hoeft geen licentieovereenkomst te laten opstellen.
• Je kan een groter bereik krijgen van je werk.

Nadelen

Echter kleven er ook wat nadelen aan het gebruik van een Creative Commons licentie:

• Zoals eerder genoemd: Je kan de licentie niet intrekken. Dat betekent dat je héél goed na moet nadenken voordat je dit gaat doen.
• Je kan niets meer aan je werk verdienen.
• Open licenties worden vaak verkeerd begrepen – ondanks dat ze in begrijpelijke taal zijn. Mensen lezen op een of andere manier vaak over de voorwaarden heen. Dat betekent dat er alsnog een auteursrechtinbreuk op je werk gemaakt kan worden, en dat die kans groter is omdat het om een open licentie gaat.
• Je hebt geen controle over wie jouw werk gebruikt en dus ook geen overzicht of het allemaal wel rechtmatig gebeurt.
• Je kan een licentie nooit meer exclusief aan een partij geven.
• Je werk kan gebruikt worden door een partij waar je niet achter staat. Hier kan je helaas niets aan doen, maar het kan wel je reputatie schaden.
• Er zijn geen variaties op de licenties. Wil je een licentie geven voor iets specifieks of eenmaligs, dan heb je niets aan Creative Commons licentie.