Publiek domein, wat is dat?

Misschien heb je er wel eens van gehoord: Een (auteursrechtelijk beschermd) werk is het publiek domein gevallen. Dat klinkt voor het eerst misschien een beetje gek in de oren. Dusse, wat betekent het?

Dit is het publiek domein (niet)

Bij de term denk je misschien aan iets in de openbare ruimte. Daar heeft het in ieder geval niets mee te maken. Ook heeft het niets te maken met dat iets publiek beschikbaar is. Zoals een foto die op internet staat. Of een tekst die op een abri staat.

Wat is het publiek domein dan wel? Wanneer de maker van een auteursrechtelijk beschermd werk overlijdt, dan rust er nog 70 jaar auteursrecht op het werk. De erfgenamen hebben in dat geval het auteursrecht geërfd. Wanneer die 70 jaar voorbij zijn, dan valt het werk in het publieke domein. Dit betekent dat er geen auteursrecht meer op zit, en dat je er wat dat betreft alles mee mag doen wat je wilt.

Voorbeeld

We kennen denk ik allemaal wel de Vier Seizoenen van Vivaldi. Omdat Vivaldi al in 1741 is overleden, is al zijn gemaakte werk in het publiek domein gevallen. Wat je daarom ziet is dat veel componisten andere versies maken van de Vier Seizoenen, zoals Max Richter. Dit mag dus gewoon.

Kan je auteursrecht krijgen op een bewerking uit het publiek domein?

Stel, je wil een werk uit het publieke domein gebruiken, maar je wil het bewerken. Je stopt er allemaal moeite in. Kan je dan auteursrecht krijgen op dat werk? Om terug te komen op het voorbeeld: Zou Max Richter auteursrecht kunnen hebben op zijn versie van de Vier Seizoenen?

Het antwoord is ja. In de Auteurswet staat dat “verveelvoudigingen in gewijzigde vorm” (te lezen als: bewerkingen) als zelfstandig werk worden beschermd. Mits het natuurlijk voor auteursrechtelijke bescherming aan aanmerking komt.

Let op:

Dat een werk in het publiek domein is gevallen, betekent niet dat er geen andere rechten meer op rusten. Het kan zijn dat iemand een afbeelding als merk heeft ingeschreven. Als dat zo is en je gebruikt de afbeelding, dan kan je alsnog een merkinbreuk maken. Controleer dit dus altijd.